03 grudnia 2019 | Kamis
Niewiele mamy w kalendarzu dat równie wyjątkowych, co wigilia Bożego Narodzenia. Co roku niecierpliwie czekamy na moment, kiedy wraz z całą rodziną na niebie wypatrywać będziemy pierwszej gwiazdki, pod choinką magicznie pojawią się paczki z prezentami, a mama zaintonuje cicho melodię starej kolędy... Na niepowtarzalną atmosferę świąt składa się wiele czynników – a jednym z najważniejszych są bez wątpienia tradycyjne dania wigilijne.
Tradycja nakazuje, by na wigilijnym stole pojawiło się 12 dań: jak 12 miesięcy w roku lub 12 apostołów, którzy zasiedli z Jezusem do ostatniej wieczerzy. Jakie to potrawy? Wigilijne przepisy różnią się w zależności od regionu Polski, więc świąteczne menu na Lubelszczyźnie może być trochę inne niż to z Wielkopolski czy z Pomorza. Do tego artykułu wybraliśmy więc najczęściej przyrządzane w polskich domach wigilijne potrawy wraz z praktycznymi wskazówkami, jak je doprawić, by podbić serca domowników i gości. Gotowi na wielkie świąteczne gotowanie? Zaczynamy!
Barszcz to zdecydowanie najbardziej popularna z wigilijnych zup. To od niego zwyczajowo zaczyna się cała świąteczna wieczerza – jego wyrazisty, winny, nieco pikantny smak zaostrza apetyt i potrafi rozgrzać każdego zbłąkanego wędrowca. Jak przyrządzić idealny postny barszcz czerwony – wigilijny klasyk? Oprócz dużej ilości buraków i buraczanego kwasu dodaj do niego (hojnie!) niezastąpiony duet przypraw – ziele angielskie i liść laurowy – oraz suszone grzyby i świeżo mielony czarny pieprz. A poza tym...
...pamiętaj, że wigilijny barszcz nie może się obejść bez pysznych uszek! Ta świąteczna wariacja na temat pierogów to według wielu najbardziej oczekiwane ze wszystkich wigilijnych dań. Uszka wigilijne w niektórych zakątkach Polski nadziewane są samymi grzybami, w innych zaś – tak jak pierogi wigilijne, o których za chwilę – grzybami i kapustą. W obu tych wersjach stawia się jednak na ostre nuty smakowe. Skromny bukiet przypraw – sól i czarny pieprz – z powodzeniem można rozszerzyć o inne gatunki pieprzu, jak np. pieprz biały czy kolorowy.
Postne pierogi wigilijne z kapustą i grzybami to jeden ze smakowitych symboli świąt od morza do Podhala. Sekret ich smaku tkwi przede wszystkim w odpowiednio skomponowanym farszu: kapusta kiszona musi być dość kwaśna, grzyby esencjonalne, a całość dobrze doprawiona solą i mielonym czarnym pieprzem. Warto też wykorzystać przyprawę do bigosu i potraw z kapusty Kamis – doda ona znanym od lat pierogom nowego wyrazu.
Najlepsze ciasto na pierogi i uszka
Skupiając się na wnętrzu, nie można jednak zapomnieć o tym, co je otacza. Jeśli ciasto nie będzie przygotowane prawidłowo, cały nasz wysiłek włożony w farsz zostanie zaprzepaszczony – uszka i pierogi po prostu rozpadną się w gotowaniu. Najlepsze ciasto na pierogi i uszka – gładkie i elastyczne – zagnieciesz z czterech składników, które na pewno masz w domu. Potrzebne będą tylko mąka, woda, szczypta dobrej soli i odrobinka oleju. Prawda, że proste? Aż chce się lepić!
Jeśli chodzi o inne wigilijne potrawy z kapustą w roli głównej, w wielu polskich domach co roku pojawia się kapusta z grochem. To proste danie o chłopskim rodowodzie – z uwagi na powszechną dostępność składników mogli sobie na nie pozwolić także najbiedniejsi. By uniknąć problemów z trawieniem – zarówno kapusta, jak i groch są wszak dość ciężkostrawne – warto oprószyć całość sporą szczyptą mielonego kminku.
Aromatyczny kompot wigilijny z suszonych owoców nie daje szans kolorowym, słodzonym napojom – jest nie tylko zdrowszy, ale też dużo smaczniejszy. Jego bazę stanowią suszone i wędzone jabłka, gruszki i śliwki, którym zawdzięcza on swój charakterystyczny zapach, przywodzący na myśl dym z późnojesiennego ogniska. Najważniejsze w wigilijnym kompocie są jednak przyprawy, które wydobywają z niego pełnię smaku – cynamon, goździki, imbir, wanilia... By osiągnąć pożądany smak, sięgnij po korzenną przyprawę do grzańca Kamis.
Lekkie i słodkie kluski z makiem możesz przyrządzić na dwa sposoby. Jeśli masz więcej czasu (i ambicji), możesz pokusić się o zrobienie własnych klusek i samodzielnie zmielić mak; jeśli wiesz, że nie zdążysz – wykorzystaj mielony mak i gotowy makaron. W obu przypadkach zadbaj jednak o jakość dodatków – dodaj laskę wanilii oraz hojną porcję migdałów, orzechów włoskich i kandyzowanych owoców. Palce lizać!
Inny świąteczny specjał z makiem w roli głównej to oczywiście makowiec – symbol obfitości, płodności i urodzaju. Świąteczna strucla makowa to prawdziwe piekarnicze arcydzieło: pełna jest nie tylko aromatycznego maku, ale też orzechów i bakalii. By uzyskać smak, jaki pamiętasz z dzieciństwa, do nadzienia warto dodać czubatą łyżeczkę cynamonu, a do ciasta – zamiast aromatu waniliowego – ziarenka z laski wanilii. Zapewniamy, że efekt będzie niezwykle satysfakcjonujący.
W wielu domach karp pojawia się w wersji smażonej, karp w galarecieale najbardziej klasyczną wigilijną potrawą jest jednak . Choć może sprawiać wrażenie trudnego do przyrządzenia, tak naprawdę nie zajmuje dużo czasu i niemal nie sposób go „zepsuć”. Kluczem do sukcesu jest aromatyczny wywar rybny z prostym zestawem przypraw: dodaj do niego ziele angielskie, czarny ziarnisty pieprz i liść laurowy. Uzbrój się też w cierpliwość – galareta potrzebuje czasu, żeby stężeć.
Wigilijny kulebiak, czyli nadziewana, wytrawna drożdżowa strucla, przyrządzany jest na wiele różnych sposobów. Podstawę farszu stanowi zawsze kiszona kapusta – jej smak doskonale podkreśli przyprawa do bigosu i potraw z kapusty Kamis. Dodatki mogą być zaś różne: kasza gryczana, suszone grzyby, a nawet ryby, takie jak sandacz czy (w wersji bardziej nowoczesnej) łosoś. Wszystkie świetnie komponują się z kiszoną kapustą – wybierz więc to, co najbardziej lubisz.
… i w dziesiątkach innych odsłon! Niezależnie od regionu i osobistych upodobań, śledzie w oleju i co najmniej jeden inny śledziowy wariant pojawiają się na każdym świątecznym stole. Oprócz przyrządzanych od dekad prostych filetów śledziowych z cebulką w oleju coraz bardziej popularne stają się np. śledzie w wyrazistej marynacie korzennej – najczęściej z goździkami, szczyptą kardamonu oraz odrobiną chili. Warto spróbować!
Jedną z obowiązkowych pozycji w świątecznym menu jest też oczywiście ryba po grecku: smażone (lub gotowane) filety rybne pod pierzynką z warzyw duszonych w sosie pomidorowym. Każda gospodyni ma na to danie własny przepis – warto jednak poeksperymentować, dodając do sosu szczyptę nieoczywistych przypraw. Kurkuma, mielona kolendra czy odrobina chili podkręcą smak tej potrawy i nadadzą jej nową jakość.
Kutia – czyli przebojowa mieszanka pszenicy, maku, miodu i bakalii – dominuje przede wszystkim we wschodniej Polsce. Podstawowy przepis na kutię jest dość prosty – ugotowaną pszenicę należy wymieszać ze zmielonym trzykrotnie makiem i pozostałymi składnikami. Jeśli chcesz, by smakowała jak u babci, dodaj do niej cukier z prawdziwą wanilią i nutą kardamonu Kamis. To mistrzowskie wykończenie tego tradycyjnego dania.
A jakie potrawy wigilijne przyrządza się w Twoim domu?