Potrawy wigilijne
Niewiele mamy w kalendarzu dat równie wyjątkowych, co wigilia Bożego Narodzenia. Co roku niecierpliwie czekamy na moment, kiedy wraz z całą rodziną na niebie wypatrywać będziemy pierwszej gwiazdki, pod choinką magicznie pojawią się paczki z prezentami, a mama zaintonuje cicho melodię starej kolędy... Na niepowtarzalną atmosferę świąt składa się wiele czynników – a jednym z najważniejszych są bez wątpienia tradycyjne dania wigilijne.
Tradycja nakazuje, by na wigilijnym stole pojawiło się 12 dań: jak 12 miesięcy w roku lub 12 apostołów, którzy zasiedli z Jezusem do ostatniej wieczerzy. Jakie to potrawy? Wigilijne przepisy różnią się w zależności od regionu Polski, więc świąteczne menu na Lubelszczyźnie może być trochę inne niż to z Wielkopolski czy z Pomorza. Do tego artykułu wybraliśmy więc najczęściej przyrządzane w polskich domach wigilijne potrawy wraz z praktycznymi wskazówkami, jak je doprawić, by podbić serca domowników i gości. Gotowi na wielkie świąteczne gotowanie? Zaczynamy!
1. Barszcz czerwony – wigilijny, postny
Barszcz to zdecydowanie najbardziej popularna z wigilijnych zup. To od niego zwyczajowo zaczyna się cała świąteczna wieczerza – jego wyrazisty, winny, nieco pikantny smak zaostrza apetyt i potrafi rozgrzać każdego zbłąkanego wędrowca. Jak przyrządzić idealny postny barszcz czerwony – wigilijny klasyk? Oprócz dużej ilości buraków i buraczanego kwasu dodaj do niego (hojnie!) niezastąpiony duet przypraw – ziele angielskie i liść laurowy – oraz suszone grzyby i świeżo mielony czarny pieprz. A poza tym...
2. Uszka wigilijne
...pamiętaj, że wigilijny barszcz nie może się obejść bez pysznych uszek! Ta świąteczna wariacja na temat pierogów to według wielu najbardziej oczekiwane ze wszystkich wigilijnych dań. Uszka wigilijne w niektórych zakątkach Polski nadziewane są samymi grzybami, w innych zaś – tak jak pierogi wigilijne, o których za chwilę – grzybami i kapustą. W obu tych wersjach stawia się jednak na ostre nuty smakowe. Skromny bukiet przypraw – sól i czarny pieprz – z powodzeniem można rozszerzyć o inne gatunki pieprzu, jak np. pieprz biały czy kolorowy.
3. Pierogi wigilijne
Postne pierogi wigilijne z kapustą i grzybami to jeden ze smakowitych symboli świąt od morza do Podhala. Sekret ich smaku tkwi przede wszystkim w odpowiednio skomponowanym farszu: kapusta kiszona musi być dość kwaśna, grzyby esencjonalne, a całość dobrze doprawiona solą i mielonym czarnym pieprzem. Warto też wykorzystać przyprawę do bigosu i potraw z kapusty Kamis – doda ona znanym od lat pierogom nowego wyrazu.
Najlepsze ciasto na pierogi i uszka
Skupiając się na wnętrzu, nie można jednak zapomnieć o tym, co je otacza. Jeśli ciasto nie będzie przygotowane prawidłowo, cały nasz wysiłek włożony w farsz zostanie zaprzepaszczony – uszka i pierogi po prostu rozpadną się w gotowaniu. Najlepsze ciasto na pierogi i uszka – gładkie i elastyczne – zagnieciesz z czterech składników, które na pewno masz w domu. Potrzebne będą tylko mąka, woda, szczypta dobrej soli i odrobinka oleju. Prawda, że proste? Aż chce się lepić!
4. Kapusta z grochem
Jeśli chodzi o inne wigilijne potrawy z kapustą w roli głównej, w wielu polskich domach co roku pojawia się kapusta z grochem. To proste danie o chłopskim rodowodzie – z uwagi na powszechną dostępność składników mogli sobie na nie pozwolić także najbiedniejsi. By uniknąć problemów z trawieniem – zarówno kapusta, jak i groch są wszak dość ciężkostrawne – warto oprószyć całość sporą szczyptą mielonego kminku.
5. Kompot wigilijny
Aromatyczny kompot wigilijny z suszonych owoców nie daje szans kolorowym, słodzonym napojom – jest nie tylko zdrowszy, ale też dużo smaczniejszy. Jego bazę stanowią suszone i wędzone jabłka, gruszki i śliwki, którym zawdzięcza on swój charakterystyczny zapach, przywodzący na myśl dym z późnojesiennego ogniska. Najważniejsze w wigilijnym kompocie są jednak przyprawy, które wydobywają z niego pełnię smaku – cynamon, goździki, imbir, wanilia... By osiągnąć pożądany smak, sięgnij po korzenną przyprawę do grzańca Kamis.
6. Kluski z makiem
Lekkie i słodkie kluski z makiem możesz przyrządzić na dwa sposoby. Jeśli masz więcej czasu (i ambicji), możesz pokusić się o zrobienie własnych klusek i samodzielnie zmielić mak; jeśli wiesz, że nie zdążysz – wykorzystaj mielony mak i gotowy makaron. W obu przypadkach zadbaj jednak o jakość dodatków – dodaj laskę wanilii oraz hojną porcję migdałów, orzechów włoskich i kandyzowanych owoców. Palce lizać!
7. Makowiec
Inny świąteczny specjał z makiem w roli głównej to oczywiście makowiec – symbol obfitości, płodności i urodzaju. Świąteczna strucla makowa to prawdziwe piekarnicze arcydzieło: pełna jest nie tylko aromatycznego maku, ale też orzechów i bakalii. By uzyskać smak, jaki pamiętasz z dzieciństwa, do nadzienia warto dodać czubatą łyżeczkę cynamonu, a do ciasta – zamiast aromatu waniliowego – ziarenka z laski wanilii. Zapewniamy, że efekt będzie niezwykle satysfakcjonujący.
8. Karp w galarecie
W wielu domach karp pojawia się w wersji smażonej, karp w galarecieale najbardziej klasyczną wigilijną potrawą jest jednak . Choć może sprawiać wrażenie trudnego do przyrządzenia, tak naprawdę nie zajmuje dużo czasu i niemal nie sposób go „zepsuć”. Kluczem do sukcesu jest aromatyczny wywar rybny z prostym zestawem przypraw: dodaj do niego ziele angielskie, czarny ziarnisty pieprz i liść laurowy. Uzbrój się też w cierpliwość – galareta potrzebuje czasu, żeby stężeć.
9. Kulebiak
Wigilijny kulebiak, czyli nadziewana, wytrawna drożdżowa strucla, przyrządzany jest na wiele różnych sposobów. Podstawę farszu stanowi zawsze kiszona kapusta – jej smak doskonale podkreśli przyprawa do bigosu i potraw z kapusty Kamis. Dodatki mogą być zaś różne: kasza gryczana, suszone grzyby, a nawet ryby, takie jak sandacz czy (w wersji bardziej nowoczesnej) łosoś. Wszystkie świetnie komponują się z kiszoną kapustą – wybierz więc to, co najbardziej lubisz.
10. Śledzie w oleju...
… i w dziesiątkach innych odsłon! Niezależnie od regionu i osobistych upodobań, śledzie w oleju i co najmniej jeden inny śledziowy wariant pojawiają się na każdym świątecznym stole. Oprócz przyrządzanych od dekad prostych filetów śledziowych z cebulką w oleju coraz bardziej popularne stają się np. śledzie w wyrazistej marynacie korzennej – najczęściej z goździkami, szczyptą kardamonu oraz odrobiną chili. Warto spróbować!
11. Ryba po grecku
Jedną z obowiązkowych pozycji w świątecznym menu jest też oczywiście ryba po grecku: smażone (lub gotowane) filety rybne pod pierzynką z warzyw duszonych w sosie pomidorowym. Każda gospodyni ma na to danie własny przepis – warto jednak poeksperymentować, dodając do sosu szczyptę nieoczywistych przypraw. Kurkuma, mielona kolendra czy odrobina chili podkręcą smak tej potrawy i nadadzą jej nową jakość.
12. Przepis na kutię
Kutia – czyli przebojowa mieszanka pszenicy, maku, miodu i bakalii – dominuje przede wszystkim we wschodniej Polsce. Podstawowy przepis na kutię jest dość prosty – ugotowaną pszenicę należy wymieszać ze zmielonym trzykrotnie makiem i pozostałymi składnikami. Jeśli chcesz, by smakowała jak u babci, dodaj do niej cukier z prawdziwą wanilią i nutą kardamonu Kamis. To mistrzowskie wykończenie tego tradycyjnego dania.
A jakie potrawy wigilijne przyrządza się w Twoim domu?
